Εισαγωγή στην έννοια του τουριστικού προϊόντος

Το τουριστικό προϊόν είναι ένα σύνθετο προϊόν, που συντίθεται από μείγμα υλικών αγαθών (π.χ. φαγητά, ποτά), άυλων υπηρεσιών (π.χ. διαμονή σε ξενοδοχείο, ψυχαγωγία των τουριστών, μεταφορά των τουριστών), αλλά και φυσικών στοιχείων (ήλιος, θάλασσα, κλιματολογικές συνθήκες, θέλγητρα κ.λ.π.), που καταναλώνονται ή χρησιμοποιούνται σε ποικίλους βαθμούς από τους τουρίστες.
Η προσπάθεια για εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος με την συνθετότητα, την οποία χαρακτηρίζεται, θα πρέπει να επέλθει σε όλο το μείγμα των υλικών και άυλων υπηρεσιών.
Δράσεις εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος αποτελούν την υιοθέτηση πολλών μοναδικών εμπειριών, του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, της τοπικής κουλτούρας και γαστρονομίας, των τοπικών προϊόντων και δραστηριοτήτων χαλάρωσης και αναψυχής.

Η διάκριση των δομών που αποτελούν το τουριστικό προϊόν είναι οι εξής:

• Μη αναπαραγόμενοι πόροι, φυσικά ή τεχνητά στοιχεία της ανθρώπινης δημιουργίας, τα οποία δεν μπορούν να ανανεωθούν ή να αναπαραχθούν. Στους μη αναπαραγόμενους πόρους περιλαμβάνονται:
• Φυσικοί πόροι: ακτές, βουνά, λίμνες, ποτάμια, δάση, ιαματικά λουτρά, σπήλαια, εθνικοί δρυμοί, φυσικά πάρκα κ.λ.π.
• Ιστορικοί, πολιτιστικοί πόροι: πόλεις τέχνης, ιστορικά μνημεία, μουσεία κ.λ.π.
• Αναπαραγόμενοι πόροι, όπως ανανεώσιμα στοιχεία ή δραστηριότητες, που είναι δημιουργήματα του ανθρώπινου πολιτισμού.

Στους αναπαραγόμενους πόρους περιλαμβάνονται:

• Πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις: πολιτιστικές εκθέσεις, πολιτιστικές παραστάσεις, εκδηλώσεις κ.λ.π.
• Δραστηριότητες απασχόλησης ελεύθερου χρόνου: άθληση, παιχνίδια υπαίθρου, περιηγήσεις, κ.λ.π.
• Επιχειρηματικές και επαγγελματικές εκδηλώσεις: συνέδρια, συμπόσια, ημερίδες, εμπορικές εκθέσεις, αγορές κ.λ.π.

Συμπληρωματικές Υπηρεσίες, όπως:

• Υπηρεσίες υποδοχής – καταλύματα: ξενοδοχεία, διαμερίσματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, κατασκηνώσεις, καταφύγια.
• Υπηρεσίες διατροφής: εστιατόρια, ταβέρνες, ζαχαροπλαστεία, καφενεία κ.α.
• Εμπορικές και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: καταστήματα λιανικού εμπορίου, τράπεζες, ανταλλακτήρια συναλλάγματος, γραφεία ταξιδίων και τουρισμού.
• Υπηρεσίες υποδομής: δρόμοι, σιδηρόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια, τηλεπικοινωνίες.
• Υπηρεσίες μεταφορών μέσων: αεροπορικές, οδικές, σιδηροδρομικές, ακτοπλοϊκές

Σε όρους βασικών δραστηριοτήτων τους, οι τουριστικές επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:

• Ταξιδιών και μετακινήσεων-μεταφορών
• Διαμονής
• Τροφίμων και ποτών
• Διασκέδασης και ψυχαγωγίας
• Τουριστικά γραφεία
• Μη κυβερνητικοί τουριστικοί οργανισμοί- Οργανισμοί Διαχείρισης Προορισμών

Υπάρχουν πέντε κύρια συστατικά που συνθέτουν το συνολικό τουριστικό προϊόν και είναι τα παρακάτω:

1. Τα θέλγητρα του τόπου προορισμού.

• Φυσικά θέλγητρα, όπως το τοπίο, η θάλασσα, οι παραλίες και το κλίμα.
• Κατασκευασμένα θέλγητρα
• Πολιτιστικά θέλγητρα
• Κοινωνικά θέλγητρα

2. Οι διευκολύνσεις του τόπου προορισμού.
3. Η προσπελασιμότητα του τόπου προορισμού.
4. Η εικόνα του τόπου προορισμού.
5. Η τιμή του τουριστικού προϊόντος

Τέλος σύμφωνα με τη θεωρία των 6Α του Buhallis τον προορισμό και κατ’ επέκταση το τουριστικό προϊόν αποτελούν μια σειρά από στοιχεία όπως:

• Αξιοθέατα (Attractions) φυσικά, τεχνητά, κληρονομιά, ειδικά γεγονότα
• Δυνατότητα Πρόσβασης (Accessibility)-συμπεριλαμβανομένων όλων των συστημάτων μεταφοράς, τερματικά και οχήματα
• Εξυπηρετήσεις (Amenities)-συμπεριφορά, εγκαταστάσεις στέγασης και τομέα εστιάσεως, που πουλούν λιανικώς, άλλες τουριστικές υπηρεσίες
• Διαθέσιμα Προσχεδιασμένα τουριστικά πακέτα από τους μεσάζοντες τουριστικών υπηρεσιών (Available packages)
• Δραστηριότητες (Activities)-όλες οι δραστηριότητες διαθέσιμες στον προορισμό που οι πελάτες θα κάνουν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους
• Βοηθητικές Υπηρεσίες (Ancillary services)-υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται από τους τουρίστες όπως τα νοσοκομεία, οι τράπεζες, τηλεπικοινωνίες κ.λ.π